در یک حادثه نادر، دانشمندان در اقیانوس منجمد شمالی سنگهایی یافتهاند که حاوی میزان بالای گاز هلیوم-۳ هستند؛ ایزوتوپی که تا عصر آغازین شکلگیری جهان به وجود آمده است.
هلیوم-۳ یک ایزوتوپ کمیاب از گاز هلیوم است که اکثر آن در ابتدای شکلگیری جهان، نتیجه انفجار بزرگ یا مهبانگ بوجود آمده است. این گاز به دلیل پتانسیلهای برجستهی آن برای استفاده در راکتورهای همجوشی هستهای، مورد توجه شدید دانشمندان و محققان قرار گرفته است. بیشتر exists این گاز روی کرهی ماه یافت میشود، چرا که ماه به دلیل عدم داشتن میدان مغناطیسی محافظ، به سطح آن مقدار قابل توجهی از گاز هلیوم-۳ رسیده است.
برخلاف ماه، مقدار گاز هلیوم-۳ روی زمین بسیار کمتر است. در موقعیتی که زمین در حال تشکیل میشد، این گاز در اعماق هستهی سیاره جا افتاد. با این حال، گاز هلیوم-۳ بهطور چشمگیری در لایههای عمیق زمین جا آمده است که برای مصارف انسانی، مانند سوخت موشک، قابل دسترس نیست. هر سال حدود ۲ هزار گرم از این گاز به سطح زمین نشت میکند.
تحقيقات اخیر نشاندهنده این بوده است که گاز هلیوم-۳ میتواند در سنگهای آتشفشانی در کف اقیانوسها پیدا شود، اما راز حضور آن در این مناطق هنوز معمایی است. اخیراً، یک تیم پژوهشی در آمریکا مشاهده کردهاند که جریانهای گدازهای باستانی نزدیک سواحل جزیرهی بافین در اقیانوس منجمد شمالی در شرق نوناووت کانادا، حاوی میزان بالای گازهای هلیوم-۳ و هلیوم-۴ هستند.
این محققان فکر میکنند که راز پخش این گازها در مرز بین هسته و گوشتهی زمین نهفته است. در این مناطق، ترکیبی شیمیایی به نام اکسید منیزیم وجود دارد که با تماس با گاز هلیوم-۳، امکان جابجایی آن در لایههای عمیق زمین را فراهم میکند. نسبتهای غیرعادی بالای گازهای هلیوم-۳ و هلیوم-۴ نشاندهندهی آن است که این عناصر فرار وارد لایههای گوشته شده و در نتیجه همجوشیهای آتشفشانی، به سطح زمین بر میآیند.
نتایج این تحقیقها در مقالهای در نشریهی علمی «نیچر» منتشر شده است.