اندیشکده کوئینسی در آمریکا در متنی گزارشی خود نوشت: بر پایه اطلاعات، روسیه قصد دارد به تلاشهای آمریکا در مذاکره برای به دست آوردن توافق هستهای گستردهتر با ایران کمک کند. این امکان همکاری در زمانی مطرح میشود که منطقه خاورمیانه شاهد روزگار پرآشوبی خود در دهههای اخیر است و با تهدیدات مختلفی روبرو است که موجب گسترش درگیریها ممکن است شوند.
اگرچه برخی تحلیلپردازان معتقدند که ایران موضع ضعفی دارد و این وضعیت فرصتی است برای اتخاذ رویکرد تهاجمی جهت بازسازی منطقه، اما واقعیت این است که تشدید تنشها خطرات فراوانی را برای خاورمیانه به همراه خواهد داشت. در این حالت، بازارهای امنیتی نیاز دارند که توازن مناسبی را برای کاهش حضور خود در منطقه برقرار کنند.
تقریباً یک ماه پس از امضای رئیسجمهور سابق دونالد ترامپ یادداشتی با موضوع امنیت ملی (NSPM-2)، که بازگشت به سیاست “فشار حداکثری” علیه ایران را اعلام میکرد، این اطلاعات منتشر شد. در این یادداشت، دلایل اتخاذ این سیاست به درستی بیان شدهاند: “رویش ایران منافع ملی ایالات متحده را تهدید میکند. بنابراین، برای حفظ منافع ملی، فشار حداکثری بر ایران اعمال میشود تا تهدید هستهای آن خاتمه یابد، برنامه موشکهای بالستیک محدود شود و حمایت از گروههای تروریستی متوقف گردد.”
ترامپ گزینه عمومی دخالت نظامی در تأسیسات هستهای و نظامی ایران را در صورت همسوی شدن تلاشهای غیرنظامی برای کنترل ایران، قابل بررسی میدانست. با این حال، این رویکرد از نظر منافع واقعی ایالات متحده خرق شایستهای نیست، بهویژه اگر جایگزینهای دیپلماتیکی برای کنترل برنامه هستهای ایران وجود داشته باشد. ایالات متحده محدود به منافع خاصی در خاورمیانه بودهاند و تحلیلهای جنگآمیز باید با احتیاط بررسی شوند. حفظ صلح با ایران یک اولویت اصلی برای وزارت خارجه آمریکا است.
سیاستگذاران باید به تحلیل عاقلانهای از منافع ملی و قوانین بینالمللی دقت کنند. هیچ مبنای قانونی برای حمله به ایران وجود ندارد و ایران تهدیدی اساسی برای وجودی آمریکا نیست. اما برای برخی شرکا، بهویژه اسرائیل، تصادی آمریکاییهای منتشرشده در خاورمیانه مورد تهدید قرار گرفتهاند.
با در نظر گرفتن متعادل بودن توانهای نظامی در منطقه، ایران تهدیدی وجودی برای اسرائیل نیست، زیرا این کشور قدرتمندترین عضو نظامی منطقه است. علاوه بر این، توافقهای منطقهای مانند توافقنامه ابراهیم و تعاون بیندولتی در مراقبت موشکی نیز به تمایز ایران کمک کردهاند.
در نتیجه، هرگونه حمله به تأسیسات هستهای ایران تنها تأثیر محدودی خواهد داشت و برنامه هستهای ایران را برای چند هفته یا ماه به تأخیر خواهد انداخت، بدون اینکه توانایی بازسازی آن از بین برود. ایران قدرتمند است و شرایط فناوری و علمی را برای ادامه برنامه هاستهای خود دارد. با افزایش روابط بینالمللی ایران با کشورهای مانند روسیه و چین، این قدرت بهروز خواهد ماند.
در نهایت، هرگونه تصمیم جنگآمیز علیه ایران موجب تغییر محدود یا تحریک مخالفت داخلی خواهد شد. حفظ ثبات منطقهای برای تأمین جریان آزاد محصولات انرژی جهانی نیازمند سیاستهای آرامسازی است. ایران، اگر وارد جنگ شود، میتواند تهدید شدیدی برای استقرار منطقهای و امنیت جهانی باشد.
بهجای آن، مادر همه راهها، پیشبرد مذاکرات و تلاشهای دیپلماتیک با حمایت بینالمللی، مانند برقراری تعاملات می爱吃ز روسیه و آمریکا، میتواند گامهای مؤثری در جهت صلح و استقرار منطقهای بردارد. ایالات متحده باید بر موانع سیاست دیپلماتیک خود نیز متمرکز باشد و از استراتژیهای عجولانه و جنگگری اجتناب کند.