### تصویر: بابک نگهداری

**بابک نگهداری، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی،** در گفتگوی جدیدی با پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز پژوهش‌های مجلس، به بررسی وضعیت اقتصاد ایران و عوامل مؤثر بر آن پرداخت.

نگهداری با تأکید بر نیاز به تحلیل دقیق شرایط اقتصادی گذشته، اظهار داشت: واقعیت آن است که در سال‌های گذشته، اقتصاد ایران بر پایه تک‌محصولی و تکیısı بر نفت انجام می‌شده است. این مکانیزم تا اوایل دهه 1990 به خوبی کار کرده است، و دولت‌ها با رشد اقتصادی حدود 2 تا 3 درصدی و تورم 20 درصدی، وظایف خود را مدیریت می‌کردند. در آن زمان، دولت‌ها بیشتر در نقش توزیع‌دهنده درآمدهای نفتی عمل می‌کردند.

او ادامه داد: اما در ابتدای دهه 1990، تغییراتی رخ داد. استخراج نفت شل در آمریکا اقتصادی شد و چین به یک قدرت اقتصادی پیشرو تبدیل شد. این تغییرات آمریکا را مسلط کرد تا با حذف نقش نفتی ایران، اهداف خود را دنبال کند.

نگهداری مرتبط بود: این تغییرات باعث شد تا رابطه بین دولت و جامعه که بر پایه توزیع درآمدهای نفتی بنا شده بود، به سرعت تخریب شود. با تشدید تحریم‌ها، این رابطه بیشتر زخم‌زده شد.

وی به نتایج سیاست‌های پراکنده و توزیع‌گرای دولت بر اثر تحریم‌ها اشاره کرد: کسری بودجه افزایش یافت، ناترازی‌های بانکی رشد کرد و معیشت و رفاه مردم کاسته شد. تورم مزمن به حدود 40 درصد رسید و فقر به حدود 30 درصد افزایش یافت. درآمد سرانه نیز به بیش از 37 درصد کاهش یافت، که همه این‌ها ناشی از ادامه سیاست‌های پراکنده و تحریم‌های شدید بود.

نگهداری همچنین به تأثیراتی از این سیاست‌ها بر چشم‌انداز کشور اشاره کرد: مهاجرت‌ها افزایش یافت، سرمایه‌گذاری‌ها کاهش یافت و شکاف طبقاتی بیشتر شد. این همه باعث کاهش سرمایه اجتماعی، مشارکت مردم و رفاه عمومی شد و نارضایتی عمومی افزایش یافت.

در پایان، نگهداری راه‌حل‌هایی برای بهبود وضعیت اقتصادی ایران پیش‌بینی کرد: برای جلوگیری از فرسایش قدرت اقتصادی ایران، ما باید از یک دولت توزیع‌گرای وابسته به درآمدهای نفتی به سمت یک دولت پیشرفت‌گرای وابسته به تولید و سبد محصولات متنوع حرکت کنیم. همچنین، مدیریت انتظارات مردم از دولت باید به شکل معقول‌تری صورت بگیرد تا رشد توان اقتصادی کشور بهبود یابد.