در روسیه، هیچکس دو ماه پیش انتظار نداشت که دونالد ترامپ اینهمه امتیاز به کرملین بدهد و ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین را در پخش زنده تلویزیونی تحقیر کند.
نشریه اسپانیایی ال پائيس، در تحلیلی مفصل به این موضوع پرداخته و مینویسد: با وجود آن آغاز امیدوارکننده، با پیشنهاد آتشبس ۳۰ روزه واشنگتن و تسلیح مجدد کییف، این رابطه ایدهآل میان رئیسجمهور آمریکا و ولادیمیر پوتین ناگهان دچار شکاف شد. حالا بسیاری از روسها دوباره قانع شدهاند که ایالات متحده همچنان همان دشمن قدیمی است. کرملین برای پاسخ دادن عجلهای ندارد، اما آشتی دادن ترامپ – که بهشدت میخواهد پرونده اوکراین را ببندد – با صدها هزار روسی که جان خود را در جنگ اوکراین فدا کردهاند، کار سادهای نخواهد بود.
پوتین در ۲۳ فوریه، یک روز پیش از سومین سالگرد جنگ، گفت: «ما آماده گفتوگو با دولت جدید آمریکا درباره بحران اوکراین هستیم. مهمترین مسئله این است که به ریشههای این بحران پرداخته شود. ما برای منافع روسیه و مردم روسیه خواهیم جنگید؛ این هدف و معنای عملیات ویژه نظامی ماست.» او هفته گذشته بار دیگر به بیوهها و مادران سربازانش وعده داد که از آنچه «مال ماست» کوتاه نخواهد آمد. رئیسجمهور روسیه روز چهارشنبه بهطور غیرمنتظره از یک مرکز فرماندهی در منطقه کورسک بازدید کرد و برخلاف معمول، یونیفرم نظامی به تن داشت – همزمان با اینکه پیشنهاد آتشبس روی میز است. او در آنجا به نیروهایش دستور داد تا بقایای نیروهای اوکراینی که در ماه اوت به کورسک حمله کرده بودند را نابود کنند. روسیه ادعا میکند که کنترل ۸۶ درصد از مناطقی را که پیشتر اشغال کرده بود، بازپس گرفته است.
مقامهای روسیه و رسانههای وابسته به کرملین، با احتیاط به این چالش واشنگتن پاسخ دادهاند. تنها تعداد کمی از سیاستمداران جرأت کردهاند به این موضوع اشاره کنند که پیشنهاد ترامپ، در ظاهر، با موضع کرملین در ماههای اخیر که بر تحقق کامل اهدافش در اوکراین تأکید دارد، تناقض دارد. کنستانتین کُساچِف، نایبرئیس شورای فدراسیون روسیه، تأکید کرد: «هر توافقی باید بر اساس شرایط ما باشد، نه شرایط آمریکا.» او همچنین مدعی شد که نیروهای روسیه در میدان نبرد ابتکار عمل را در دست دارند.
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه، تلویحاً گفت که مسکو بدون در نظر گرفتن طرفهای دیگر درگیری، تصمیم مناسب را خواهد گرفت. او در مصاحبهای در این رابطه گفت: «موضع روسیه در خارج از کشور و از طریق توافقات یا تلاشهای دیگران شکل نمیگیرد. موضع روسیه در داخل فدراسیون روسیه تعیین میشود.»
منابع دولتی روسیه که توسط رویترز و بلومبرگ نقل شدهاند، معتقدند که احتمالاً پوتین آتشبسی را که به نفع اوکراین باشد، نخواهد پذیرفت. رویترز به نقل از یکی از منابع خود در این رابطه گزارش داده است: «پوتین در موقعیت قوی قرار دارد، چون روسیه در حالت تهاجمی است.» این رسانه به نقل از یک منبع دیگر هم نوشته است: «آمریکاییها از پیشنهاد آتشبس بهعنوان پوششی برای تسلیح مجدد اوکراین استفاده کردهاند.»
پوتین مدعی است که اقتصاد روسیه را برای یک جنگ طولانی آماده کرده است. ایوان پریبُراژِنسکی، تحلیلگر سیاسی، معتقد است که کرملین در این مرحله از مذاکرات به دنبال گرفتن امتیازات، مانند تضعیف توان دفاعی اوکراین یا به رسمیت شناخته شدن مناطق اشغالی است، اما از هدف نهایی خود – یعنی قرار دادن اوکراین در حوزه نفوذ روسیه – کوتاه نخواهد آمد. او همچنین میگوید: «فکر نمیکنم پوتین هنوز تصمیم گرفته باشد که وارد مذاکرات صلح کامل شود. احتمالاً هنوز مطمئن نیست که جنگ را تمام کند یا نه.»
دیمیتری مارکوف، مشاور سابق پوتین، در کانال تلگرامی خود نوشت: «پاسخ روسیه به پیشنهاد آتشبس نباید نه باشد، بلکه باید یک «بله، اما…» باشد.» او توضیح داد که مسکو میتواند آتشبس ۳۰ روزه را تنها در صورتی بپذیرد که همزمان ممنوعیتی بر ارسال سلاح به اوکراین اعمال شود.
مارکوف هنوز در مورد تصمیم نهایی پوتین مردد است، اما تأکید میکند که چندین عامل علیه پذیرش آتشبس وجود دارد: پیشرویهای روسیه در جبهه نبرد، عدم اعتماد به غرب، و این واقعیت که پوتین و دیگر رهبران روسیه بارها گفتهاند که روسیه به یک صلح پایدار نیاز دارد، نه یک آتشبس موقت. از سوی دیگر، عواملی مانند لغو تحریمها و تمایل ترامپ به توافق، ممکن است مسکو را به پذیرش پیشنهاد تشویق کند.
رئیسجمهور روسیه همیشه بهطور مبهم درباره اهداف «عملیات ویژه نظامی» خود صحبت کرده تا بتواند هرگونه نتیجهای را بهعنوان پیروزی جلوه دهد. حمله گسترده او در سال ۲۰۲۲ که کییف، اودسا و خارکیف را تهدید میکرد، ناکام ماند. حالا نیروهایش در حال بیرون راندن ارتش اوکراین از کورسک (داخل خاک روسیه) هستند، درحالیکه در شرق اوکراین پیشرویها ماهها متوقف شده و هنوز به پوکروفسک نرسیدهاند. در هر صورت، پوتین بارها تلویحاً خواستار خلع سلاح کامل اوکراین و تشکیل یک دولت طرفدار کرملین شده – چیزی که او آن را «نازیزدایی» مینامد، علیرغم اینکه انتخابات ۲۰۱۴ که پترو پوروشنکو را به قدرت رساند و انتخابات ۲۰۱۹ که زلنسکی در آن پیروز شد، هر دو را قانونی دانسته است.
مشکل کرملین این است که با روی کار آمدن ترامپ، ناگهان با رئیسجمهوری روبهرو شده که تا حدی جهانبینی قرن نوزدهمی او را درک میکند: قدرتهای بزرگ، کشورها را مانند مهرههای شطرنج میبینند، نه دولتهای مستقل. از نظر این رویکرد، اوکراین – مانند گرینلند، پاناما، قطب شمال یا اروپای شرقی – صرفاً بخشی از «بازی بزرگ» است، اصطلاحی که رودیارد کیپلینگ برای رقابت امپراتوریهای روسیه و بریتانیا بر سر آسیای مرکزی به کار برد.
در شرایط کنونی مذاکرات به دو بخش تقسیم شده: آینده اوکراین از یکسو، و روابط روسیه و آمریکا از سوی دیگر. ترامپ روز چهارشنبه اعلام کرد که هیئتی به مسکو اعزام خواهد شد. شش مقام دولتی روسیه به روزنامه مستقل «مسکو تایمز» گفتند که کرملین به دنبال ترتیب دادن دیداری بین ترامپ و پوتین در یک کشور ثالث در ماه آوریل یا مه است. این در حالی است که خبرگزاری رویترز به نقل از یک منبع چنین مینویسد: ««واشنگتن ممکن است تمایل خود را به مذاکره با مسکو از دست بدهد. مخالفان نزدیکی به روسیه در کاخ سفید فعالتر شدهاند و اروپاییها هم در تلاشاند ترامپ را از این کار منصرف کنند.»
بااینحال، آمریکا همچنان همان دشمنی است که پوتین تاکنون آن را مقصر جنگ اوکراین دانسته است. تقابل با واشنگتن و بازگرداندن روسیه به جایگاه یک قدرت هستهای که مستقیماً آمریکا را به چالش میکشد، یکی از ارکان اصلی اتحاد داخلی پیرامون پوتین بوده است. اگر ترامپ پس از دادن امتیازات به روسیه، «خیانت» کند، این موضوع میتواند بهشدت به وجهه او در میان ملیگرایان آسیب بزند.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
دو ماه پیش، کرملین به رسانههای خود دستور داده بود که سیاستهای دولت جدید آمریکا را تحسین کنند، اما پیشنهاد آتشبس، خشم ملیگرایان را برانگیخته است. کانالهای تلگرامی حامی جنگ، وبلاگنویسان روس و خبرنگاران جنگی، بهشدت این ایده را محکوم کردهاند.
source