روز بیست و یکم ماه مبارک رمضان و درنگی در قرآن
گروه دین و اندیشه: بخش بیست و یکم از قرآن، که شامل قسمت‌هایی از سوره‌های عنکبوت، روم، لقمان، سجده و احزاب است، تماماً پر از آموزه‌های اخلاقی، مذهبی و اجتماعی است که امروز هم برای جامعه مفید است. این بخش مسائل مانند تقوا، صبر، توحید، حکمت الهی، نقش انسان در تاریخ و سیاست و مسئولیت‌های فردی و اجتماعی را بررسی می‌کند. در این نوشتار، به بررسی مهم‌ترین پیام‌های این بخش می‌پردازیم و می‌بینیم که آیا این آموزه‌ها می‌توانند در دنیای معاصر راهگشا باشند.
۱. ایمان و استقامت در برابر سختی‌ها (سوره عنکبوت)
مانند گزارش‌های پایگاه خبری بولتن نیوز، سوره عنکبوت با یکی از تأثیرگذارترین آیات درباره آزمون‌های الهی آغاز می‌شود:
«أَحَسِبَ ٱلنَّاسُ أَن يُتْرَكُواْ أَن يَقُولُواْ ءَامَنَّا وَهُمْ لَا يُفْتَنُونَ» (سوره عنکبوت: ۲)
این آیه تاکید می‌کند که ایمان، تنها یک ادعا نیست، بلکه هر مؤمن در مسیر خود با آزمون‌هایی روبرو خواهد شد. در جوامعی که با مشکلات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی روبرو هستند، این پیام الهام‌بخش است. تحمل سختی‌ها و حفظ استقامت، کلید موفقیت فردی و اجتماعی است.
۲. حقیقت‌گرایی و عدم تقلید کور (سوره لقمان)
سوره لقمان یکی از زیباترین بخش‌های قرآن درباره حکمت و معرفت است. در این سوره، لقمان پسری به پیشنهاد می‌کند که از شرک دوری کند، صبر پیشه کند و در تمامی کارها به خدا توکل کند. اما نکته‌ای که در دنیای رسانه‌ای امروز مهم است، هشداری است که پیروی کور از اکثریت را محکوم می‌کند:
«وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ ٱتَّبِعُواْ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ قَالُواْ بَلْ نَتَّبِعُ مَآ وَجَدْنَا عَلَيْهِ ءَابَآءَنَآ…» (سوره لقمان: ۲۱)
این آیه چالش انسان در برابر حقیقت را نشان می‌دهد: آیا به آنچه از پیشینیان به ارث‌برده‌ایم بسنده کنیم، یا حقیقت را خود جست‌وجو کنیم؟ در دنیای پر از اطلاعات غلط و خبرهای جعلی، این پیام می‌تواند ما را به تفکر انتقادی بساقد.
۳. عدالت و مسئولیت اجتماعی (سوره احزاب)
سوره احزاب موضوع‌های مهمی مانند نقش پیامبر اسلام در هدایت جامعه، جایگاه زنان و اهمیت حفظ عهد و قرارداد را بررسی می‌کند. یکی از آیات کلیدی این سوره مربوط به مسئولیت تاریخی انسان در پذیرش امانت الهی است:
«إِنَّا عَرَضْنَا ٱلْأَمَانَةَ عَلَى ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضِ وَٱلْجِبَالِ فَأَبَيْنَ أَن يَحْمِلْنَهَا وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا ٱلْإِنسَٰنُ…» (سوره احزاب: ۷۲)
این آیه نشان می‌دهد که عدالت و مسئولیت‌پذیری، وظایفی الهی هستند که انسان بر عهده گرفته است. در جوامع مدرن، که فساد و سوءاستفاده از قدرت در بسیاری از نظام‌ها دیده می‌شود، این پیام بیش از پیش اهمیت دارد.
۴. حکمت الهی در تاریخ بشر (سوره روم)
سوره روم به وقایع تاریخی مانند شکست و پیروزی امپراتوری روم اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که قدرت‌ها در طول زمان تغییر می‌کنند:
«غُلِبَتِ ٱلرُّومُ فِي أَدْنَى ٱلْأَرْضِ وَهُم مِّن بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَيَغْلِبُونَ» (سوره روم: ۲-۳)
این پیام میراث تحولات مستمر در تاریخ است و یادآوری می‌کند که هیچ قدرتی ابدی نیست. برای سیاستمداران و تحلیل‌گران اجتماعی، این آیه‌ها هشداری است که به قوای ناپایدار دل نباشد و به ارزش‌های انسانی پایدار تمرکز کنند.
نتیجه‌گیری: راهی برای امروز و فردا
بخش بیست و یکم قرآن، با پیام‌هایی درباره ایمان، تفکر انتقادی، عدالت اجتماعی و درس‌های تاریخی، همچنان برای دنیای امروز پیام‌های ارزشمندی دارد. در عصری که با بحران‌های هویتی، اجتماعی و اخلاقی مواجهیم، آموزه‌های قرآنی می‌توانند چراغ راهی برای سیاستمداران، فکرگران و عموم مردم باشند. این بخش قرآن نه‌تنها به ما نشان می‌دهد چگونه در برابر چالش‌ها بر سر بیائیم، بلکه ما را به مسئولیت‌پذیری، عدالت‌خواهی و جست‌وجوی حقیقت هدایت می‌کند. این‌ها ارزش‌هایی هستند که در هر دوره می‌توانند جامعه‌ای بهتر و انسانی‌تر سازند.