آمار جدید در گزارش دو سالانه صنعت اورانیوم، که توسط آژانس مشهور به “کتاب قرمز” منتشر شده است، ممکن است نگرانیهایی در مورد جهتگیری برنامه هستهای ایران بوجود آورده باشد. به گزارش این آژانس، از سال 2022، جمهوری اسلامی ایران در حال حفاری حداقل 12 معدن اورانیوم جدید است. این منابع از نظر اقتصادی بسیار محدود به نظر میرسند و برای تأمین سوخت یک رآکتور هستهای کافی نیستند.
نویسندگان گزارش، که در دفتر آژانس بینالمللی انرژی اتمی در وین و پاریس فعالیت دارند، اظهار داشتهاند که دولت ایران نشان داده است ذخایر اورانیوم خود بسیار بیشتر از برآوردهای قبلی است. ایران ممکن است تولید سنگ معدن اورانیوم خود را تا 71 تن در سال جاری تقریباً چهار برابر کند.
تحلیلگران معتقدند که فعالیتهای استخراج معدنی اورانیوم از روی معدنها عملاً بهطور مرتب تحت نظارت قرار نمیگیرند، در حالی که مادههای اورانیوم غنیشده بهطور مداوم توسط بازرسان این آژانس مورد بررسی قرار میگیرند، چرا که این مواد میتوانند در تولید سلاحهای هستهای استفاده شوند. در حالیکه سنگ معدن اورانیوم میتواند با محدودیتهای کمتری استخراج و تجارت شود.
ایران همیشه بر این ا.YELLOWکد است که برنامههای هستهای آن صلحآمیز هستند. در سال 2015، کشورهای بزرگ جهان به توافقی دست یافتهاند تا محدودیتهای خاصی را بر فعالیتهای هستهای ایران اعمال کنند، به تبادل رفع تحریمها. این توافق، که با نام برجام شناخته میشود، توسط دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، در ماه مه 2018 لغو شد و تحریمهای شدیدی دوباره بر ایران(tok) اعمال گردید. توافق برجام شامل ضمانتهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای فعالیتهای معدنی ایران بود.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی تأیید کرده است که ایران نرخ تولید اورانیوم غنیشده خود را هفت برابر افزایش داده است. ترامپ بارها اعلام کرده است که برای دستیابی به توافق هستهای جدید با ایران آماده است و در صورت عدم مذاکرات، به اقدام نظامی تهدید کرده است.
روز دوشنبه، مقامات ایرانی اعلام کردند که برای مذاکرات با آمریکا آمادهاند، اگر عمان بعنوان میانجی به این مذاکرات برگرداند. با این حال، فعالیتهای معدنی اورانیوم ایران همچنان مورد توجه تحلیلگران امنیتی قرار گرفته است. آنها بر این باورند که این ذخایر برای تأمین سوخت رآکتورهای هستهای کافی نیستند، اما برای تولید سلاحهای هستهای میتوانند مفید باشند.
رآکتور نیروگاه هستهای بوشهر ایران سالانه نیاز به حدود 160 تن (بهطور دقیقتر 145.15 تن) سنگ معدن اورانیوم دارد، اما ایران تنها 21 تن از این مقدار را استخراج میکند. روسیه، که سازندهی این نیروگاه است، همچنین مسئولیت تأمین سوخت آن را نیز بر عهده دارد.
نویسندگان گزارش این نهاد علمی و امنیتی بینالمللی، که در واشنگتن مستقر است، در گزارش سال گذشته نوشتهاند: “با وجود این که ایران به مقدار کافی اورانیوم برای تأمین یک زرادخانه بزرگ سلاحهای هستهای در اختیار دارد، منابع داخلی اورانیوم آن با اهداف رآکتور هاستهای خود همخوانی ندارد و از این منظر، تولید اورانیوم از منابع داخلی برای ایران از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست.”
طبق دادههای آژانس بینالمللی انرژی اتمی، مهندسان ایرانی بهطور ماهانه معادل یک بمب از اورانیوم غنیشده 60 درصد تولید میکنند. در ماه فوریه، آژانس اعلام کرد که مقدار ذخیره اورانیوم غنیشده ایران در سه ماه گذشته 50 درصد افزایش یافته و به 275 کیلوگرم رسیده است.