مطابق با یافتههای منتشر شده در نشریه Nature Communications، تیمی از پژوهشگران بر پایه بررسی الگوی ورزشی، خواب و عملکرد قلبی ۱۴,۶۸۹ فرد طی یک سال تعیین کردهاند که انجام تمرینات ورزشی در حداکثر چهار ساعت پیش از خواب میتواند عواملی نظیر به تاخیر انداختن زمان برخاستن برای خواب، کاهش مدت خواب، کاهش کیفیت خواب، افزایش میزان ضربان قلب در حالت استراحت شب و کاهش تنوع ضربان قلب را موجب شود. این دو شاخص در بسیاری از موارد با افزایش خطرات قلبی و مشکلات سلامتی دیگر مرتبط هستند.
جان لئوتا، پژوهشگر دانشگاه موناش در استرالیا و یکی از نویسندگان این مطالعه، در یک بیانیه گفت: «ورزشهای شدید در ساعات آخر روز میتواند بدن را در وضعیت هوشیاری بالایی نگه دارد. از این رو، دستورالعملهای بهداشت عمومی همیشه تمرینات ورزشی در بازههای نزدیک به خواب را توصیه نکردهاند.»
اگرچه برخی مطالعات قبلی این هشدارها را به چالش کشیده و نشان دادهاند که ورزشهای شب بطور لزوم اختلال در خواب را ایجاد نمیکنند، اما لئوتا توضیح داد که این مطالعات عمدتاً با نمونههای کوچک و در شرایط آزمایشگاهی انجام شدهاند و معمولاً فعالیتهایی با فشار فیزیولوژیک کمتر را شامل میشدهاند.
در این مطالعه، پژوهشگران با استفاده از ابزارهای چندحسگری بیومتریک، دادههای مربوط به بیش از چهار میلیون شب خواب شرکتکنندگان را جمعآوری کردند و به بررسی ارتباط بین شدت تمرینها، زمان انجام آنها و تأثیر آنها بر خواب پرداختند. این تحلیلها عواملی نظیر سن، جنسیت، فصل، روز هفته، سطح آمادگی جسمانی و کیفیت خواب شب قبل از تمرین را نیز در نظر گرفتند.
الیس فیسر-چایلدز، پژوهشگر ارشد این پروژه، اظهار داشت: «ورزشها در ساعات آخر شب، بهویژه زمانی که با کاربرد فشار قابل توجهی بر سیستم قلبی-عروقی همراه باشند، میتوانند فرآیند طبیعی خواب، میزان ضربان قلب در حالت استراحت و تنوع ضربان قلب را مختل کنند. این موضوع ممکن است یک مرحله حیاتی از فرآیند بازیابی بدن را تحت تأثیر قرار دهد.»
بر اساس تعریف ارائه شده در این مطالعه، تمرینهای «شدید» شامل فعالیتهایی میشوند که باعث افزایش مداوم نرخ تنفس، دمای بدن، ضربان قلب و سطح هوشیاری ذهنی میشوند، مانند تمرینات تناوبی با شدت بالا (HIIT)، دویدنهای طولانی یا مسابقات ورزشی.
در این راستا، لئوتا میپیشنهادد که افرادی که مجبور به ورزش در ساعات آخر شب هستند، به تمرینهای شدید وقت کوچکتری را خسیرند و فعالیتهایی با شدت پایینتر مانند دویدن آرام یا شنای کند را انتخاب کنند تا از اختلال در خواب جلوگیری شود و بدن فرصت مناسبی برای بازیابی پیدا کند.
یافتههای این پژوهش میتوانند در بهبود کیفیت خواب و تنظیم بهتر برنامههای ورزشی نقش مؤثری ایفای کنند.