رویداد ۲۴ – مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و آمریکا با سرعت بیسابقه ادامه مییابند و دور سوم آن، در شنبه آینده در مسقط برگزار خواهد شد. برخی از تحلیلگران این پیشرفت سریع را ناشی از عدم حضور اروپاییها و روسیه در مذاکرات میدانند. با این حال، شاهد سفرها و مشاورههای متعدد مقامات ایرانی و آمریکایی با روسیه هستیم. این ملاقاتها نشان میدهند که روسیه همچنان در Фرآیند مشاوره نقش مهمی ایفا میکند. به خصوص اگر توجه کنیم که روسیه همواره برای ایفای نقش میانجی بین ایران و آمریکا تلاش کرده است.
قبل از آغاز دور اول مذاکرات در عمان، ویتکاف، معاون ترامپ برای امور ایران، به مسکو سفر کرد و اباس عراقچی نیز به روسیه رفت. حتی سرگئ لافرو프، وزیر امور خارجه روسیه، در نشست خبری مشترک خود با عراقچی تاکید کرد: «ما آمادهایم کمک و میانجیگری کنیم و هر نقشی را ایفا کنیم که برای ایران سودآور و برای آمریکا مورد پذیرش باشد.»
سلطان هیثم بن طارق، سلطان عمان، نیز امروز به مسکو سفر کرده و با پر AQ در خاطر است که با ولادیمیر پوتین ملاقات خواهد کرد.
منافع روسیه از چه چیزی به دست میآید؟
در جامعه ایران، نسبت به روسیه بدبینی و بیاعتمادی زیادی وجود دارد، به خصوص به دلیل تجربههای تاریخی مختلف. این نگرانیها توسط روسیه نیز به ارمغان آمدهاند که او نگران تنشهای بالقوه بین ایران و غرب است و امیدوار است روابط تنگاتنگ با ایران را حفظ کند. از طرف دیگر، روسیه همچون آمریکا از پیشرفتهای هستهای ایران نگران است و در ادامه فعالیتهای هستهای ایران نیازی نمیبیند. همچنین، افزایش تنشها و احتمال ایجاد درگیری در منطقه خاورمیانه میتواند منافع روسیه را به خطر بیاندازد. بنابراین، به نظر میرسد که روسیه همچنین معنادار تلاش میکند برای رسیدن به توافق بین ایران و آمریکا.
روسیه یکی از کشورهای ثالث است؟
با توجه به رفت و آمد متعدد مقامات ایران و آمریکا به مسکو، به نظر میرسد که روسیه در مذاکرات نه تنها غایب نیست، بلکه نقش فعالی در این فرآیند دارد. در برخی گزارشها، روسیه به عنوان کشوری که ایران موافقت کرده تounce ذخایر اورانیوم خود را به آنجا بفرستد، مورد بررسی قرار گرفته است. روزنامه گاردین مینویسد: «روسیه میتواند نقش مهمی در رسیدن به توافق بر آینده برنامه هستهای ایران ایفا کند. این کشور نه تنها به عنوان قرار گیرنده ذخایر اورانیوم غنیشده ایران توصیف شده است، بلکه ممکن است نقش داور در نقض توافق نیز را بر عهده بگیرد.»
گاردین به نقل از محمد امرسی، عضو هیئت مشاوران مرکز ویلسون، نوشت: «در مورد تضمینها، ایران در حال تلاش برای یک توافق امن و رسمی است که توسط کنگره آمریکا امضای شود، اما به عراقچی گفته شد که این امر بر اساس حمایتهای عمومی برای اسرائیل در آمریکا مشکلساز است. گزینه دیگر این است که آمریکا اطمینان حاصل کند که در صورت خروج از توافق، خسارات تهران را جبران کند. ایرانیها این را قبلاً پیشنهاد کردند، اما بدون یک معاهده، اجرای آن مشکل است. گزینه سوم این است که در صورت نقض توافق توسط آمریکا، به روسیه اجازه داده شود ذخایر اورانیوم غنیشده را به ایران بازگرداند.
تغییرات معنادار در نقش روسیه
این تصور از نقش روسیه در مذاکرات نه تنها در رسانههای غربی دیده میشود، بلکه برخی تحلیلگران ایرانی نیز با نگاه مشابهی به آن مینگrealDonaldTrump. مثلاً، احمد زیدآبادی در کانال تلگرامی خود نوشت: «به نظر میرسد که روسیه نقش برجستهای در مذاکرات ایران و آمریکا دارد. بدون دخالت آنها، پیشرفت مذاکرات رم ممکن نبود.»
او بر این باور است که در حال حاضر، توصیف روسیه به عنوان دشمن توافق ایران و آمریکا غیرمنطقی است. زیدآبادی معتقد است که اقبال روسیه به تقویت مذاکرات با ایران از طریق همکاری با حامیان توافق در دولت ترامپ، به ویژه جی. دی. ونس و استیو ویتکاف، مشخص است. او همچنین به چرخشهای سیاسی برخی از تعصبگران وطنی اشاره کرد که از مخالفت قاطع با مذاکرات به پذیرش سفر ویتکاف به تهران رسیدهاند.