### ماجرای انفجار بندر بیروت و تشکیل ابر قارچی

در چهارم آغست ۲۰۲۰، معادل ۱۴ مرداد ۱۳۹۹، یکی از قوی‌ترین انفجارهای غیرهسته‌ای تاریخ در بندر بیروت، پایتخت لبنان رخ داد. این واقعه، شهری که به‌عنوان “عروس خاوریانه” شناخته می‌شد، را به‌شدت تحت تأثیر قرار داد. بر اساس گزارش‌های رسمی و خبری، شدت انفجار به حدی بود که تقریباً همه ساختمان‌های منطقه‌ای به نام اشرفیه تخریب شدند.

انفجار به‌قدر شدید بود که سازمان زمین‌شناسی آمریکا آن را معادل زلزله‌ای به قدرت ۳.۳ ریشتر، یعنی حدود یک هزار تن تی‌ان‌تی محاسبه کرد. موج این انفجار در کشورهای هم‌مرز قبلی مانند ترکیه، سوریه، و اسرائیل و حتی در بخش‌هایی از اروپا احساس شد. صدای آن نیز در جزیره قبرس در فاصله ۲۵۰ کیلومتری شنیده شد.

علت این انفجار با وجود چندین روایت مختلف، در نهایت اعلام شد که ذخیره حدود ۲ هزار و ۷۵۰ تن آمونیوم نیترات در بندر بیروت عامل اصلی آن بود. این ذخیره که به‌مدت شش سال در گمرک بندر بدون رعایت ایمنی کافی نگهداری شده بود، متعلق به کشتی «MVRhosus» با پرچم مولداوی بود. این کشتی در سال ۲۰۱۴ به‌دلیل مشکلات فنی موتور در بیروت پهلو گرفته و محموله‌اش که شامل حدود ۲,۷۵۰ تن آمونیوم نیترات بود، در آن مکان نگهداری شد.

بعد از این واقعه، دولت لبنان وضعیت اضطراری به مدت دو هفته اعلام کرد. اعتراضات گسترده مردمی در خصوص نداشتن بی‌کفایتی دولت در جلوگیری از این حادثه شکل گرفت، که منجر به استعفای دولت لبنان در ۱۰ آغست – حدود یک هفته بعد – شد. به‌دنبال این، حسان دیاب، نخست‌وزیر لبنان نیز استعفا داد.

**خسارت‌های ناشی از انفجار پرتگاه بیروت:**

– کشته شدن ۲۲۰ نفر
– زخمی شدن حدود ۷,۰۰۰ نفر
– مفقود شدن بیش از ۱۱۰ نفر
– بی‌خانمان شدن بیش از ۳۰۰ هزار نفر

مروان عبود، فرماندار بیروت، اعلام کرد که نیمی از شهر در اثر انفجار آسیب دیده یا ویران شده و خسارت‌ها تخمین زده شده به حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیارد دلار است. این انفجار‌ها همچنین باعث مرگ نازار ناجاریان، دبیرکل حزب کتائب لبنان، و ژان بولفیس، طراح فرانسوی، شد.

**گمانه‌زنی‌های رسانه‌های غربی:**

SOME of the Western media, including Fox News, claimed that the port was under the control of Hezbollah. However, Hassan Nasrallah, the Secretary-General of Hezbollah at the time, rejected this claim, stating that Hezbollah neither administered the port of Beirut nor had any presence there. Michel Aoun, the President of Lebanon, in an interview on ۲۸ مرداد ۱۳۹۹, emphasized that it was impossible for the explosion to have originated from the ammunition warehouse of Hezbollah, as Hezbollah had no weapons stored in the port of Beirut.

**پاکسازی شهر بیروت از مواد سمی:**

پس از این حادثه، یک شرکت آلمانی وظیفه پاکسازی شهر بیروت از مواد سمی ناشی از انفجار بیروت را بر عهده گرفت. متخصصان آلمانی زباله‌های شیمیایی و غیرشیمیایی ناشی از این انفجار را جمع‌آوری کردند و در ۱۶ مه ۲۰۲۱، یک کشتی حامل ۵۹ کانتینر مواد شیمیایی سمی و خطرناک از بندر بیروت به آلمان منتقل شد. این مواد پس از رسیدن به آلمان ابتدا در روستایی نزدیک دریای شمال انبار شده و سپس در شهرهای مختلف آلمان بازیافت یا دفع شدند.

**ابرهای قارچی در تصاویر انفجار:**

در تصاویر منتشر شده از انفجار، دود قارچی شکلی تشکیل شده بود که برخی آن را نشانه‌ای از هسته‌ای بودن انفجار می‌دانستند. با این حال، یک رسانه آمریکایی در مقاله‌ای به چند مورد از انفجار‌هایی که در هنگام وقوع آن‌ها ابر قارچی تشکیل شده، اما خبری از انفجار هسته‌ای نبوده، فرضیه هسته‌ای بودن انفجار روز گذشته در بندر بیروت را رد کرد.

یکی از مرگبارترین انفجار‌های تاریخ که بشر عامل آن بوده و هنگام وقوع آن ابر قارچی تشکیل شده، انفجار بندر هالیفکس در کانادا در سال ۱۹۱۷ بود. این انفجار که قبل از انفجار هسته‌ای هیروشیما بزرگترین انفجار با عامل بشری به‌شمار می‌رفت، حدود ۲۰۰۰ کشته، ۹,۰۰۰ مجروح و ۶,۰۰۰ بی‌خانمان بر جای گذاشت.

انفجار مک‌لنندر ایالت تگزاس در آوریل ۲۰۱۳ [فروردین ۱۳۹۲] نیز نمونه دیگری از انفجارهای غیرهسته‌ای بود که در آن ابر قارچی تشکیل شد. همچنین، وقوع انفجار در پالایشگاهی در همان منطقه از تگزاس در سال ۲۰۰۸ ابر قارچی را تشکیل داد و تصاویر آن در فضای مجازی می‌چرخید.