بیماری سرطان سینه به عنوان یکی از بیماری‌های فراگیر و مهم در جهان، یکی از بزرگترین چالش‌های پزشکی و بهداشت عمومی محسوب می‌شود. این بیماری که در سال‌های اخیر با افزایش موارد بروز و مرگ‌ومیر مرتبط با آن، موجب نگرانی‌های عمیقی در جوامع جهانی شده است، نیاز به درمان‌های نوین و موثر دارد. لتروزول (letrozole) به عنوان یک مهارکننده تولید استروژن در بدن، در درمان سرطان سینه از اهمیت بالایی برخوردار است. این دارو از طریق کاهش سطح استروژن در بدن، باعث کاهش رشد و انتشار سلول‌های سرطانی می‌شود. این مکانیسم عملی بسیار مهم و موثر در کاهش خطرات و درمان بیماری سرطان سینه است.
آنچه در این مقاله می خوانیم
اشکال دارویی لتروزول
داروی لتروزول در اشکال دارویی قرص 2.5 میلی گرم تولید و در بازار عرضه می‌شود. داروهای هم‌گروه آن شامل پمبرولیزومب، آبارلیکس، گوسرلین، هیسترلین، لوپرورلین، تریپتورلین، اورولیموس، آبماسیکلیب، تورمیفن، توسیتومومب، ترابکتدین، تراستوزومب، وین بلاستین، وین کریستین، ویندسین، آکسیتینیب، آلمتوزومب، اناستروزول و…می‌باشد.
موارد مصرف قرص لتروزول
این دارو برای درمان انواع خاصی از سرطان سینه (مانند سرطان پستان با گیرنده هورمونی مثبت) در زنان پس از یائسگی استفاده می‌شود. لتروزول (letrozole) همچنین برای کمک به جلوگیری از بازگشت سرطان دارای کاربرد است. برخی از سرطان‌های سینه توسط هورمون طبیعی به نام استروژن رشد سریع‌تری دارند. این دارو مقدار استروژنی را که بدن می‌سازد کاهش می‌دهد و به کند کردن یا معکوس کردن رشد این سرطان‌های سینه کمک می‌کند. مهم‌ترین موارد مصرف این دارو سرطان اپیتلیال تخمدان (خارج از برچسب) و سرطان پستان می‌باشد.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی letrozole
مهارکننده آروماتاز - با اتصال به گروه هِم آنزیم آروماتاز، تبدیل آندروژن به استروژن را مسدود می‌کند، که به نوبه خود فعالیت آن را مهار می‌کند. متابولیسم این دارو از طریق 4،4′- متانول-بیسبنزونیتریل از طریق فعالیت CYP3A4 و 2A6 صورت می‌گیرد. آنزیم‌های مهار شده آروماتاز و دفع از طریق ادرار 90% صورت می‌گیرد.
مقدار مصرف داروی letrozole
قبل از مصرف داروی لتروزول، اطلاعات دارویی موجود بر روی بسته‌بندی دارو را مطالعه کنید. سازنده دارو مقدار و زمان مصرف مناسب این دارو برای مصارف عمومی را بیان کرده است. این دارو را به صورت خوراکی با یا بدون غذا طبق دستور پزشک، معمولاً یکبار در روز مصرف کنید. مقدار مصرف بر اساس وضعیت پزشکی شما و پاسخ به درمان است. از آنجایی که اداروی لتروزول می‌تواند از طریق پوست و ریه‌ها جذب شود، زنان باردار نباید از این دارو استفاده کنند یا گرد و غبار قرص‌ها را تنفس کنند.
زمان مصرف قرص لتروزول
قرص لتروزول علاوه بر بزرگسالان، دارای کاربرد در کودکان و سالمندان نیز می‌باشد ولی کاربرد و موارد مصرف آن بیشتر در بزرگسالان است (زیرا سرطان پستان در بزرگسالان و سالمندان بیشتر است). زمان مصرف این دارو با بررسی و انجام آزمایشات مختلف توسط پزشک تعیین می‌شود. پزشک با بررسی آزمایشات، نوع بیماری یا التهاب، سن بیمار و… زمان و مقدار مصرف مناسب دارو را برای بیمار مشخص می‌کند تا در کنار درمان، شاهد کمترین عوارض باشیم.
موارد احتیاط
قبل از مصرف داروی لتروزول (letrozole)، اگر به این دارو یا آناستروزول حساسیت دارید، از مصرف آن خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می‌تواند سبب واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. قبل از استفاده از این دارو، سوابق پزشکی خود از جمله چربی خون بالا (کلسترول)، مشکلات استخوانی (مانند پوکی استخوان، پوکی استخوان)، سکته مغزی یا لخته شدن خون، بیماری قلبی ( مانند درد قفسه سینه، حمله قلبی، نارسایی قلبی)، فشار خون بالا، مشکلات کلیوی، مشکلات کبدی و… را به پزشک اطلاع دهید تا پزشک براساس آن نسخه تجویز کند.
- بیماران قبل از استفاده از داروی لتروزول، اطلاعات دارویی موجود بر روی بسته‌بندی آن را مطالعه کنید. سازنده اطلاعات کافی در رابطه با موارد احتیاط و منع مصرف این دارو را بیان کرده است. در صورتی که هرکدام از این موارد احتیاط در شما وجود دارد، از مصرف دارو خودداری کرده و به پزشک مراجعه کنید.
- در نارسایی کبد احتیاط کنید. تجویز دوز کم برای بیماران مبتلا به نارسایی کبدی؛ تأثیر نارسایی کبدی بر قرار گرفتن در معرض دارو در بیماران سرطانی با سطوح بیلی‌روبین بالا مشخص نشده است.
- کاهش در تراکم مواد معدنی استخوان ممکن است رخ دهد. نظارت بر تراکم مواد معدنی استخوان را در نظر بگیرید.
- مصرف این دارو ممکن است باعث سرگیجه، خواب آلودگی و خستگی شود. هنگام کار با ماشین آلات یا رانندگی احتیاط کنید.
- این دارو در برخی بیماران کلسترول تام سرم را افزایش می‌دهد. نظارت بر کلسترول را در نظر بگیرید.
- دوز و مقدار مصرف این دارو برای بیماران بسیار متفاوت است. با پزشک در رابطه با نحوه مصرف و خطرات استفاده از آن مشورت کنید. در صورت نیاز به پزشک توصیه کنید (در صورت سوابق پزشکی خاص) تا دارو را تغییر و از داروهای مشابه استفاده کند.
- در صورت فراموشی یک دوز مصرفی داروی لتروزول، بلافاصله نوبت فراموش شده را مصرف کنید، مگر اینکه کمتر از ۳ ساعت به زمان نوبت بعدی مانده باشد. در این صورت نوبت فراموش شده را مصرف نکرده و نوبت قبلی را مطابق روال سابق مصرف کنید.
- قبل از مصرف هر دارویی، تاریخ انقضای آن را بررسی کنید تا دارو فاسد نشده باشد. اگر تاریخ انقضای دارویی تمام شد، آن را مطابق با اصول بهداشتی دورریزی کنید.
موارد منع مصرف لتروزول
داروی لتروزول (letrozole) ممکن است باعث سرگیجه یا خستگی شما شود یا به ندرت دید شما را تار کند. از مصرف الکل یا ماری جوانا، خودداری کنید، زیرا می‌تواند باعث سرگیجه یا خستگی شدید شود. تا زمانی که هوشیاری کامل خود را بدست نیاوردید، رانندگی، کار با ماشین آلات، ابزارها و… ممنوع است. قبل از انجام عمل جراحی، در مورد تمام محصولاتی که استفاده می‌کنید (از جمله داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید. این دارو نباید در دوران بارداری استفاده شود، زیرا سبب آسیب به جنین می‌شود.
- حساسیت به دارو یا مواد کمکی
- بارداری، زنان قبل از یائسگی
عوارض جانبی داروی لتروزول (letrozole)
گرگرفتگی، ریزش مو، درد استخوان، خستگی، تعریق غیرمعمول، حالت تهوع، اسهال، سرگیجه و مشکلات خواب برخی از عوارض قرص لتروزول می‌باشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. به خاطر داشته باشید که این دارو تجویز شده است زیرا پزشک شما تشخیص داده که فواید آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. برخی از عوارض جانبی جدی شکستگی استخوان، درد یا تورم مفصل، عضله و تاندون، تغییرات روانی و خلقتی (مانند افسردگی، اضطراب)، تورم بازوها و پاها، تاری دید، خستگی غیرعادی، ادرار تیره، زردی چشم و پوست و… می‌باشد.
در صورت بروز تنگی نفس ناگهانی، درد قفسه سینه، فک یا بازوی چپ، گیجی، سرفه خونی، سرگیجه ناگهانی یا غش کردن، درد، تورم و گرمی در کشاله ران یا ساق پا، سوزن سوزن شدن، ضعف و بی‌حسی در بازوها یا پاها، مشکل در صحبت کردن، ضعف در یک طرف بدن، تغییرات بینایی، سردرد ناگهانی یا شدید و… مصرف دارو را قطع و به پزشک مراجعه کنید. همچنین واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله بثورات پوستی، خارش یا تورم (مخصوصاً در صورت، زبان، گلو و گردن)، سرگیجه شدید، مشکلات تنفسی و… فوراً به پزشک مراجعه کنید.
- دیافورز
- درد استخوان و کمردرد
- گرگرفتگی
- حالت تهوع
- تعریق شبانه و تنگی نفس
- سرفه و خستگی
- یبوست یا اسهال
- فشار خون بالا یا درد قفسه سینه
- کاهش وزن
- ادم
- درد سینه
- شکستگی استخوان
- هیپرکلسمی
- سردرد و ضعف
- استفراغ
- پوکی استخوان و شکستگی استخوان
تداخل دارویی لتروزول
تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر یا خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. بیماران قبل از مراجعه به پزشک لیستی از داروهای شیمیایی و گیاهی مورد استفاده خود تهیه کرده و به وی نشان دهید. هیچ دارویی را بدون تأیید پزشک خود شروع، قطع یا تغییر ندهید. داروهای استروژن‌ها (مانند اتینیل استرادیول، استروژن های کونژوگه)، مسدود کننده‌های استروژن (مانند آناستروزول، تاموکسیفن)، تیبولون و… طبق برخی گزارشات سبب تداخل دارویی با لتروزول (letrozole) خواهد شد. با این حال، این دارو نسبت به مکانیسم عمل خود دارای تداخل دارویی محدودی می‌باشد.
- تداخلات رده X (پرهیز): استروژن‌ها (مانند اتینیل استرادیول، استروژن های کونژوگه)، مسدودکننده‌های استروژن (مانند آناستروزول، تاموکسیفن)، تیبولون
- کاهش اثرات لتروزول توسط داروها: تاموکسیفن
- افزایش اثرات داروها توسط لتروزول: متادون، لوومتادون، نینتدانیب
مصرف قرص لتروزول (letrozole) در دوران بارداری و شیردهی
بر اساس گزارش‌های پس از بازاریابی، یافته‌های مطالعات حیوانی و مکانیسم اثر، درمان می‌تواند باعث آسیب جنین شود و برای استفاده در زنان باردار منع مصرف دارد. در گزارش‌های پس از بازاریابی، استفاده در دوران بارداری منجر به سقط جنین خود به خود و نقایص مادرزادی شد. با این حال، داده‌ها برای اطلاع از خطر مرتبط با دارو کافی نیست. همچنین به زنان با پتانسیل باروری توصیه کنید که در طول درمان و حداقل 3 هفته پس از آخرین دوز از روش‌های پیشگیری از بارداری موثر استفاده کنند. درمان ممکن است باروری را در زنان و مردان بالقوه باروری مختل کند.
تاثیر داروی لتروزول در شیردهی
هنوز مشخص نیست که آیا این دارو در شیر انسان وجود دارد یا خیر، هیچ اطلاعاتی در مورد تأثیرات روی شیرخواران یا تولید شیر مادر وجود ندارد. قرار گرفتن در معرض موش‌های شیرده با دارو، با اختلال در عملکرد تولید مثل فرزندان نر همراه بود. به دلیل احتمال بروز عوارض جانبی جدی در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، به زنان شیرده توصیه کنید که در حین دریافت درمان و حداقل 3 هفته پس از آخرین دوز، به نوزاد خود شیر ندهند.
شرایط نگهداری داروی لتروزول
داروی لتروزول باید در دمای اتاق و به دور از نور و رطوبت نگهداری شود. همچنین تمام داروهای شیمیایی و گیاهی باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند.
کلام آخر داروی لتروزول
چنانچه در این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز شرح دادیم، داروی لتروزول باعث تغییرات مثبت و نمایان در درمان سرطان سینه شده و به بهبود شرایط زندگی بیماران و افزایش آمار بقا کمک کرده است. استفاده بهینه از این دارو نه تنها برای بیماران مبتلا به سرطان سینه، بلکه برای پزشکان و پژوهشگران در زمینه سرطان سینه نیز اهمیت دارد. داروی لتروزول به عنوان یک نوآوری مهم در درمان سرطان سینه تعداد قابل توجهی از زندگی‌ها را نجات داده و بهبود شرایط زندگی بیماران و خانواده‌هایشان را تضمین نموده است.
منبع سایت: Medscape