آگهی

رئیس‌جمهوری ایالات متحده پس از حملات ایران در گفتگوی تلفنی با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل گفته بود که این کشور باید سرنگونی اکثر موشک‌ها و پهپادهای ایران را یک «پیروزی» قلمداد کند. او همچنین به نخست‌وزیر اسرائیل اطلاع داده بود که آمریکا در واکنش احتمالی اسرائیل به تهران مشارکت نخواهد کرد. 

با این حال رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل روز دوشنبه گفت که کشورش به حملات ایران واکنش نشان خواهد داد. 

گزارش رسانه‌های اسرائیلی به نقل از دیگر مقام‌های این کشور نیز همگی از طرح اسرائیل برای تلافی حملات شنبه شب ایران حکایت دارد. 

به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید

چرا اسرائیل نمی‌تواند به «پیروزی» مورد اشاره بایدن اکتفا کند؟

مهار صدها پهپاد و موشک پرتاب‌شده از سوی ایران با وجود هزینه مالی بالای آن برای اسرائیل یک موفقیت محسوب می‌شود. اسرائیل طی ماه‌های اخیر به دلیل جنگ غزه به شدت در عرصه بین‌المللی مورد انتقاد قرار گرفته بود. 

با این حال حملات شنبه‌شب ایران نشان داد که حتی در چنین شرایطی نیز آمریکا، دیگر کشورهای غربی و حتی برخی از کشورهای عربی منطقه حاضر هستند تا به اسرائیل برای مهار پهپادها و موشک‌های ایران کمک کنند. به عبارت دیگر کشورهایی مانند امارات عربی متحده، اردن، مصر، مراکش و حتی عربستان سعودی با وجود انتقادهایی که بابت جنگ غزه دارند همچنان از قدرت گرفتن ایران در منطقه و گسترش نفوذ تهران بیمناک هستند. 

اسرائیل که تا روز شنبه بابت جنگ غزه، عدم برقراری آتش‌بس و حمله به کاروان امدادگران در نوار غزه مورد شماتت قرار می‌گرفت با حمله ایران بار دیگر در نقش قربانی از حمایت علنی قدرت‌های غربی و حمایت غیرعلنی برخی از کشورهای منطقه برخوردار شد. 

با این حال مقام‌های اسرائیل به این امر واقف هستند که عدم واکنش به حملات موشکی و پهپادی ایران می‌تواند معادله جدیدی را در «جنگ در سایه» بین دو کشور برقرار کند. ایران و اسرائیل از حدود دو دهه پیش بر سر برنامه هسته‌ای و موشکی تهران و سپس جنگ داخلی سوریه در عمل به طور دائم با یکدیگر در تنش بودند.

ترور شخصیت‌های درگیر در برنامه‌های هسته‌ای و نظامی در خاک ایران، حملات سایبری و حمله اسرائیل به تجهیزات و فرماندهان سپاه در سوریه از جمله مصادیق این «جنگ در سایه» از طرف اسرائیل بود. در مقابل ایران نیز با تقویت گروه‌های نیابتی و تلاش برای گسترش نفوذ خود در سوریه از «محور مقاومت» سخن می‌گفت.

اسرائیل احتمالا اکنون پس از حملات شنبه‌شب نگران افزایش هزینه عکس‌العمل‌ در برابر تحرکات ایران در منطقه است. به عبارت دیگر اسرائیل که تاکنون بر روی هراس ایران از درگیری مستقیم نظامی حساب می‌کرد دریافته است که تهران دیگر بیمی از رویارویی مستقیم با اسرائیل ندارد یا حداقل اینطور وانمود می‌کند و بنابراین از این پس در صورت حملات اسرائیل به فرماندهان سپاه در سوریه یا لبنان ممکن است گزینه واکنش نظامی مستقیم را انتخاب کند.

سخنان حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران پس از حملات موشکی و پهپادی ایران را می‌توان در همین راستا ارزیابی کرد. او گفت: «تصمیم گرفتیم که یک معادله جدید بسازیم و آن این است که از این به بعد [اسرائیل] در هر نقطه‌ای به منافع، دارایی‌ها، شخصیت‌ها و به شهروندان ما حمله کند، ما از مبدا جمهوری اسلامی ایران او را مورد تهاجم متقابل قرار خواهیم داد.» 

فرمانده کل سپاه البته افزود که شرایط این معادله جدید «تا حدودی» برای ایران «ناشناخته و مبهم» بود.

تلاش اسرائیل برای عدم تثبیت «معادله جدید» مورد نظر ایران

اسرائیل احتمالا واکنش نظامی خود را تنها یک پاسخ به حملات شنبه‌شب ایران نمی‌داند بلکه آن را بخشی از راهبرد کلی خود برای مقابله با تهران و گروه‌های مورد حمایت ایران ارزیابی می‌کند.

به این ترتیب این کشور احتمالا گزینه‌هایی را در عرصه نظامی و دیپلماتیک انتخاب خواهد کرد که بدون افزایش غیرضروری تنش با ایران بتواند پیام مورد نظر را به مقام‌های جمهوری اسلامی منتقل کند. پیام اسرائیل این خواهد بود که واکنش مستقیم نظامی ایران نه تنها به دلیل رهگیری و انهدام موشک‌ها و پهپادها خسارت مالی و جانی چندانی بر جای نگذاشت، بلکه به دلیل واکنش متقابل اسرائیل هزینه زیادی هم برای تهران خواهد داشت. 

اسرائیل به عبارت دیگر تلاش خواهد کرد تا در ذهن رهبران ایران کفه هزینه‌ چنین حملاتی را در مقایسه با فواید آن سنگین‌تر کند. از نظر اسرائیل اکنون باید در موازنه قوا با ایران هم بازدارندگی از طریق واکنش متقابل (ترس از واکنش طرف مقابل) و هم بازدارنگی از طریق عدم موفقیت در انجام عملیات وجود داشته باشد. رویدادهای شنبه‌شب از نظر اسرائیل بازدارندگی از طریق عدم موفقیت در تحمیل خسارت مالی و جانی را ایجاد کرده است و حالا باید بازدارندگی از طریق واکنش نظامی پدید بیاید. اسرائیل در عمل در همان موقعیتی قرار گرفته است که ایران پس از حمله به ساختمان کنسولگری خود در دمشق و تا پیش از حملات شنبه‌شب با آن روبرو شده بود. 

در مقابل حساب و کتاب کردن‌های ایران اندکی متفاوت خواهد بود زیرا ایران در این موازنه قوا چندان نمی‌تواند روی بازدارندگی از طریق عدم موفقیت عملیات اسرائیل حساب کند. کشته شدن محمدرضا زاهدی و رضی موسوی، دو نفر از فرماندهان سپاه در سوریه طی ماه‌های اخیر نشان می‌دهد که اسرائیل توانایی کسب موفقیت و رسیدن به هدفش را در عملیات نظامی دارد. 

ایران با استفاده از واژه «تنبیه» از سوی علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی و واکنش نظامی شنبه شب تلاش کرد تا در برابر اسرائیل به نوعی بازدارندگی از طریق واکنش متقابل ایجاد کند. سخنان حسین سلامی در مورد «معادله جدید» در رابطه با اسرائیل نیز در همین راستا بود. 

اما حالا اسرائیل برای جلوگیری از تثبیت این «معادله جدید» مورد نظر ایران چاره‌ای جز واکنش نظامی که ممکن است حتی چند وجهی و ترکیبی باشد برای خود نمی‌بیند.